Το θέμα είναι τόσο μεγάλο και αρκετά ενδιαφέρον, πολλά είναι εκείνα τα στοιχεια που δυστυχώς έχουν χαθεί, τα περισσότερα όμως τα βρίσκουμε στα αρχαία συγγράμματα ως αναφορές.Σας παραθέτω ενδεικτικά την τελετή του ελληνικού γάμου.
Γινόταν συνήθως το μήνα Γαμηλιώνα (Ιανουάριος). Θα ξεκινήσουμε με την τελετή μόνο του γάμου έτσι όπως ήταν στην αρχαία Αθήνα. Ο Γάμος ξεκινούσε με μια τελετή εξαγνισμού της νύφης. Μέσα σε μια υδρία έφερναν νερό από το ποτάμι της καλλιρόης, και έλουζαν με αυτό την νύφη. Το γενικό πρόσταγμα το είχε μια γυναίκα στην ηλικία της μητέρας, την οποία ονόμαζαν "νυμφοστόλο". Παράλληλα με τον στολισμό της νύφης , στο σπίτι συγκεντρώνονταν φίλοι και συγγενείς που έφερναν δώρα. Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο του γάμου, που το βλέπουμε και στις διάφορες αναπαραστάσεις, είναι ο πέπλος που σκέπαζε το πρόσωπο της νύφης. Στην συνέχεια αφού είχε στολιστεί η νύφη με δαχτυλίδια περιδέραια κλπ, αφού είχε βάλει το πέπλο και ένα στεφάνι στα μαλλιά της ξεκινούσε η κυρίως τελετή. Όλοι μαζεύονταν μπροστά στο βωμό του Δία και της Ήρας και του Υμέναιου (γαμήλιοι θεοί) και έκαναν προσφορές και θυσίες. Ακολουθούσε ένα μεγάλο φαγοπότι στην μεγάλη αίθουσα του σπιτιού, όπου οι άντρες καθόταν από την μια πλευρά και οι γυναίκες από την άλλη. Όταν άρχιζε να νυχτώνει ξεκινούσανε σαν πομπή με τα δώρα και την προίκα και πήγαιναν στο σπίτι του γαμπρού. Την στιγμή που η νύφη έμπαινε μέσα όλοι της πετούσαν ξερά σύκα και καρύδια. Έπειτα της πρόσφερε (πιθανά η πεθερά) ένα κυδώνι ή ένα χουρμά, σύμβολα γονιμότητας. Το ζευγάρι έμπαινε στον κοιτώνα τους όπου θα επακολουθούσε η αποκάλυψη του πέπλου και οι απ' έξω τραγουδούσαν το "επιθαλάμιον" ένα τραγούδι ειδικό για την περίσταση και έφευγαν. Έτσι τελείωνε και η τελετή. Στην Σπάρτη τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά. Ο γάμος αντιστοιχούσε κι στο στυλ ζωής της Σπάρτης. Ήταν σημαντικός και ήταν ντροπή για κάποιον σπαρτιάτη να μείνει ανύπαντρος και χωρίς παιδιά. Έτσι λοιπόν όταν έφτανε στην ηλικία των 30 άρπαζε την νύφη και την πήγαινε στο σπίτι του. Εκεί περίμενε ήδη μια γυναίκα η "νυμφεύτρια" η οποία την έπαιρνε και της κούρευε τα μαλλιά σύρριζα. Της φορούσε ένα χοντρό τσουβάλι για νυφικό και κάτι χοντροπάπουτσα και της έβαζε να ξαπλώσει σε ένα κρεβάτι με άχυρα σε ένα σκοτεινό δωμάτιο. Εκεί η νύφη περίμενε υπομονετικά τον γαμπρό. Εκείνος όταν έφευγε από το αντρικό συσσίτιο στο οποίο δειπνούσε κάθε βράδυ, έμπαινε σαν κλέφτης στο δωμάτιο της έβγαζε το τσουβάλι και ξάπλωνε για λίγο μαζί της, και μετά έφευγε να κοιμηθεί στον στρατώνα μαζί με τους συντρόφους του. Γενικά στην Σπάρτη η υπόθεση του γάμου ήταν κάτι το οποίο εξελισσόταν στα σκοτεινά.
Η γαμήλια τελετή:
Ο μήνας, κατά την οποίο γίνονταν οι γάμοι, ήταν ο εκ του γεγονότος αυτού ονομαζόμενος ο Γαμηλιών (ο δικός μας Ιανουάριος ).
Η μελλόνυμφη αφιέρωνε την προηγούμενη μέρα του γάμου της ένα βόστρυχο (μπούκλα) από τα μαλλιά της στο ναό της Αρτέμιδος, παρθένα αυτή στην αειπάρθενη θεά. Την ίδια ημέρα έκανε το νυφικό της λουτρό με νερό από την πηγή της Καλλιρρόης, διότι εθεωρείτο κατά παράδοση ως γονιμοποιό. Το πρωί της ημέρας του γάμου φίλες της της φορούσαν λευκό πέπλο και στόλιζαν τα μαλλιά της με λουλούδια, που τα
μάζευαν οι ίδιες,τραγουδώντας της και γαμήλια άσματα, τους «υμέναιους». Ο πατέρας της, ενώπιον αυτών και συγγενών και φίλων, στη συνέχεια, την έφερνε μπροστά στον βωμό της οικογενειακής Εστίας, όπου την περίμενε ο γαμπρός. Ένας ιερέας του Διός Τελείου, προστάτη του γάμου, αφού είχε θυσιάσει μικρό μοσχαράκι, και του είχε αφαιρέσει τη χολή- για να μην πικράνη τίποτα το γάμο, ψάλλοντας καθιερωμένες ευχές, της έδινε να φάη μισό μήλο
(το αγαπημένο φρούτο της Αφροδίτης) και το άλλο μισό στον μνηστήρα της. Μετά απ` αυτό ο πατέρας της νύφης παίρνοντας το χέρι της το απίθωνε στο χέρι γαμπρού λέγοντας του:
«Σου δίνω την κόρη μου για να την αγαπάς και να κάνης μαζί της νόμιμα παιδιά».
_Ο γαμπρός απαντούσε: «Τη δέχομαι».
_Ο πατέρας τότε δήλωνε: «Σου δίνω ως προίκα το τάδε ποσό και τα δείνα έπιπλα και σκεύη κουζίνας».
_Ο γαμπρός απαντούσε: «Και εγώ σου ανταποδίδω «τας εγγύας» (τις υποθήκες επί ακινήτων μού, ίσης αξίας με την προίκα, ως εμπράγματη ασφάλειά της, σε περίπτωση διαλύσεως του γάμου). Αυτός ο καθιερωμένος διάλογος, διεξαγόμενος ενώπιον του ιερέως και των συγγενών και φίλων, ήταν η πανηγυρική διακήρυξη και ληξιαρχική πράξη του γάμου, ο οποίος χωρίς αυτή την τελετή, εθεωρείτο ανυπόστατος.
Μετά παρακάθονταν όλοι σε γεύμα, έτρωγαν ψωμί ευλογημένο από τον ιερέα και ως επιδόρπιο γλυκό με μέλι και σουσάμι, σύμβολο εφορίας, και έπιναν κεκραμένο οίνο ευχόμενοι στους νεόγαμους αγαπημένο βίο, πολυγονία και αρρενογονία.
[Η γαμήλια τελετή πανάρχαιος Ελληνικός ηθικός θεσμός που μόνον σε πολιτισμένους λαούς ήτανε εφικτός, ενώ οι βάρβαροι θεωρούσαν τη γυναίκα ως αντικείμενο συναλλαγής], (το νυφικό πέπλο και αυτό Ελληνικό εφεύρημα είναι!!!).